نام این مقاله خواص درمانی سنبل الطیب و حتما شما از خودتان پرسیده اید چرا باید این گیاه را مصرف کنم و حتی بخواهم درباره فوایدش بدانم؟ در این مقاله قصد داریم درباره‌ی مهمترین خواص درمانی سنبل الطیب ،این داروی گیاهی ، صحبت کنیم که یقینا متقاعدتان خواهد کرد که به عطاری محل‌تان بروید و این گیاه دارویی را خریداری نمایید. در کنار خواص سنبل الطیب به مضرات آن نیز پرداخته می شود.
ریشه‌ی سنبل‌الطیب
ریشه‌ی سنبل‌الطیب بیش از ۱۲۰ ترکیب شیمیایی دارد که نه تنها به عنوان یک داروی آرام‌بخش، بلکه به عنوان یک عامل ضد اسپاسم عمل میکنند. با اینکه سنبل‌الطیب می‌تواند به عنوان یک خواب‌آور عمل کند، ولی هیچ‌گونه احتمال یا عارضه‌ی جانبی شناخته شده‌ای درباره‌ی اعتیادآور بودن‌اش وجود ندارد. سنبل‌الطیب بی‌خطر و موثر است، و مهارت‌های حرکتی را مختل نمی‌کند. دست‌کم دو آزمایش دو سو کور نشان داده‌اند، ریشه‌ی سنبل‌الطیب می‌تواند به شکل قابل توجهی زمانی را که یک فرد بدون تغییر در مراحل معمول خواب، برای خوابیدن نیاز دارد، کاهش دهد. ریشه‌ی سنبل‌الطیب، علاوه بر بهبود کیفیت خواب، دارای طیف گسترده‌ای از سایر کاربردها نیز هست. این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید تا بفهمید این داروی گیاهی چگونه می‌تواند به یکی از داروهای گیاهی اصلی در کمد داروهای‌تان تبدیل شود.
مهمترین خواص درمانی سنبل الطیب
۱: تسکین و درمان میگرن
ریشه‌ی گیاه سنبل‌الطیب از نظر قدرت پیشگیرنده در برابر میگرن بسیار موثر است. چگونگی کارکرد آن کاملا شناخته شده نیست، ولی دانشمندان معتقدند این داروی گیاهی میزان اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA) را در مغز افزایش می‌دهد. ریشه‌ی سنبل‌الطیب به تنظیم سلول‌های عصبی کمک می‌کند و با اثر آرام کنندگی‌اش می‌تواند علائم میگرن را تسکین دهد.
۲. تسکین درد ماهیچه‌ها
ریشه‌ی سنبل‌الطیب، هنگامی که به صورت خوراکی مصرف شود، مانند یک داروی آرام‌بخش و مسکن طبیعی، با اثرگذاری بر دستگاه عصبی، باعث تسکین درد ماهیچه‌ها میشود. طی مطالعه‌ای که نتایج آن در ۲۰۰۵، در “نشریه‌ی علمی داروشناسی قومی” به چاپ رسید، پژوهشگران دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه آغا خان پاکستان، تاثیرات ضد اسپاسمی ریشه‌ی سنبل‌الطیب را روی حیوانات آزمایش کردند. عصاره‌ی ریشه‌ی سنبل‌الطیب به شکل قابل توجهی تنش و اسپاسم ماهیچه‌های گوارشی را در خرگوش‌ها و خوکچه‌های هندی کاهش داد، و همچنین عملکرد ضد فشار خون قدرتمندی را بر سطوح فشار خون از خود نشان داد. ریشه‌ی سنبل‌الطیب ممکن است از طریق کانال‌های پتاسیم بر سلول‌ها تاثیر بگذارد، و بتواند بر درمان بیماری‌های اثرگذار بر ماهیچه‌های گوارشی، و قلبی و عروقی تاثیر مثبت داشته باشد.
۳ .تسکین اضطراب
عصاره‌ی ریشه‌ی سنبل‌الطیب ممکن است از طریق ایجاد آرامش، کاهش اضطراب، و احتمالا آرام کردن دستگاه عصبی به کاهش درد ماهیچه‌ها و تنش ماهیچه‌ها کمک کند. ریشه‌ی سنبل‌الطیب به عنوان منبعی برای مواد شیمیایی به نام والپوتریات به شمار می‌آید که ممکن است بر سطوح اسید گاما آمینوبوتیریک و ملاتونین در بدن تاثیرگذار باشند، و همزمان باعث تحریک گیرنده‌های مواد مخدر و سروتونین در دستگاه عصبی شوند. وجود اسید گاما آمینوبوتیریک اضافی در بدن باعث آرامش و کاهش سطوح استرس میشود. به همین دلیل، ریشه‌ی سنبل‌الطیب به عنوان یک داروی گیاهی آرام‌بخش مشهور است. به نظر می‌رسد، این اثر شباهت زیادی به تاثیرات بنزودیازپین‌هایی داشته باشد که به صورت گسترده به عنوان داروهای آرام‌بخش برای افسردگی و گاهی اوقات برای اضطراب تجویز می‌شوند و همچنین بر تحریک گیرنده‌های اسید گاما آمینوبوتیریک اثر دارند.
۴. ترک مصرف داروهای بنزودیازپین
بنزودیازپین‌ها کاملا اعتیادآور هستند و غالبا هم به صورت جسمی و روانی، در انسان وابستگی ایجاد میکنند. به دلیل همین وابستگی، هنگام ترک مصرف این داروها، علائم آزاردهنده‌ای در فرد ایجاد میشود. یکی از علائم ترک مصرف داروهای بنزودیازپین، بیدار شدن‌های مکرر است که باعث می‌شوند در سراسر شب نتوانید به خوبی بخوابید. طبق شواهد علمی، سنبل‌الطیب هنگام ترک مصرف داروهای ضد اضطراب به بیماران کمک می‌کند تا بتوانند خواب خوبی داشته باشند. همچنین، خواص آرام‌بخشی و تسکین دهندگی این گیاه دارویی به رفع درد و ناراحتی ناشی از ترک مصرف داروهای بنزودیازپین کمک می‌کند.
پیش از توقف مصرف هر گونه داروی تجویزی که ممکن است باعث ایجاد علائم ترک شود، با پزشک‌تان مشورت کنید. ممکن است برای تاثیرگذاری بهتر، نیاز باشد سنبل‌الطیب را با دوز بیشتری مصرف کنید؛ در این صورت، میزان مصرف حتما باید توسط پزشک تنظیم شود. چنان‌چه پزشک‌تان از پیشنهاد ترک مصرف بنزودیازپین‌ها یا هر گونه داروی دیگری استقبال نمی‌کند، پزشک دیگری را پیدا کنید که به اندازه‌ی کافی نگران سلامتی‌تان باشد و در خلاصی از شر این داروها، و جایگزینی داروهای بهتر به شما کمک کند.
۵. بی‌خوابی
استفاده از سنبل‌الطیب برای درمان بی‌خوابی باعث میشود میزان زمان خواب عمیق و مرحله‌ی حرکت تند چشم در خواب (REM) افزایش یابد. سنبل‌الطیب همچنین به شکل قابل توجهی تاخیر در خواب – طبق توصیف پژوهشگران، مدت زمانی که طول می‌کشد تا فرد به خواب برود – را بهبود می‌بخشد. طبق یافته‌های یک مطالعه، سنبل‌الطیب زمان طبیعی مورد نیاز را برای به خواب رفتن، در شرکت کنندگان این مطالعه، به نصف کاهش داد. طی یک آزمایش دو سو کور، ۴۴ درصد از افراد مبتلا به بی‌خوابی که از سنبل‌الطیب استفاده کرده بودند، گزارش دادند کیفیت خواب‌شان “عالی” شده است، و ۹۹ درصد از آنها نیز اظهار کردند وضعیت خواب‌شان به شکل قابل توجهی بهبود یافته است.
۶. سندرم پای بی‌قرار (RLS)
سندرم پای بی‌قرار به عنوان یک اختلال عصبی طبقه‌بندی میشود. فرد مبتلا به سندرم پای بی‌قرار هنگام خوابیدن، کشیدگی و ضربان در پاهای‌اش احساس می‌کند. این فرد غالبا نمی‌تواند خواب کامل و آرامی داشته باشد و در نتیجه، در طول روز احساس خستگی مفرط می‌کند. سنبل‌الطیب به آرامش ماهیچه‌های پا و سرعت بخشیدن به فرایند به خواب رفتن کمک می‌کند. رسیدن به آرامش، یک لازمه‌ی کلیدی برای افراد مبتلا به سندرم پای بی‌قرار است، و سنبل‌الطیب یقینا به عنوان داروی گیاهی به شمار می‌رود که می‌تواند چنین شرایطی را فراهم کند.
نکته: چنان‌چه به سندرم پای بی‌قرار مبتلا هستید، پیش از تصمیم به مصرف مرتب سنبل‌الطیب برای بهبود کیفیت خواب، با پزشک مشورت کنید.
۷. درمان اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (در کودکان و بزرگسالان)
طبق شواهد علمی، سنبل‌الطیب می‌تواند برای درمان اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی در کودکان و بزرگسالان به کار رود. سنبل‌الطیب در مغز به گونه‌ای اثر می‌کند که محرک‌های عامل بیش‌فعالی را کاهش دهد و به بالا رفتن تمرکز فرد کمک کند.
۸. تسکین افسردگی
بی‌خوابی و اضطراب از عوامل کلیدی افسردگی هستند. همان‌طور که پیش‌تر عنوان شد، سنبل‌الطیب به آرامش و تسکین دستگاه عصبی و ذهن کمک می‌کند. سنبل‌الطیب به درمان افسردگی کمک نمی‌کند، ولی می‌تواند به درمان علائم مربوط به این اختلال کمک نماید.
۹. سنبل الطیب می‌تواند مدیریت استرس را بهبود بخشد
سنبل الطیب سطح گابا را که در زمان ابتلا به استرس کوتاه مدت و بلند مدت کمتر است، در مغز افزایش می‌دهد.
در یک مطالعه روی ۲۷ بیمار که شب‌ها به طور منظم در اثر افکار مزاحم مربوط به استرس بیدار می‌ماندند، مشخص شد که ۸۹٪ از این بیماران بعد از ۱ ماه استفاده از این گیاه دارویی خواب بهتری را تجربه کردند.
سنبل الطیب همچنین ممکن است در طول شرایط استرس‌زا ضربان قلب را کاهش بدهد. این گیاه دارویی (در مقایسه با کاوا و گروه کنترل) ضربان قلب را بیشتر کاهش داد و فشار خون را نیز (نسبت به گروه کنترل) در واکنش به استرس در یک مطالعه‌ی ۲ هفته‌ای روی ۵۶ فرد سالم پایین آورد.
یک مطالعه‌ی ۴ روزه روی ۲۴ داوطلب سالم نشان داد که ترکیبی از بادرنجبویه و سنبل الطیب استرس بالا رفته در شرایط آزمایشگاهی را با ۶۰۰ میلی‌گرم در مقایسه با دارونما بهبود داد، اما اضطراب را در دوز بالاتر (۱۸۰۰ میلی‌گرم) مدیریت کرد.
سنبل الطیب استرس جسمی و روانی را با حفظ سطح سروتونین و نوراپی‌نفرین در برخی نواحی مغز که با ترس و اضطراب (هیپوکامپ و آمیگدال) مرتبط هستند، در موش‌ها کاهش داد. کمبود این انتقال‌دهنده‌های عصبی با اختلالات افسردگی و اضطراب ارتباط دارد.
در موش‌ها، سنبل الطیب سطح کورتیکوسترون را در خون کاهش داد، نوعی هورمون که در واکنش بدن نسبت به استرس نقش دارد.
۱۰. سنبل الطیب می‌تواند درد و گرفتگی قاعدگی را کاهش دهد
سنبل الطیب می‌تواند اسپاسم عضلانی را سرکوب کند. در مطالعات مبتنی بر سلول مشخص شد این گیاه دارویی مانع انقباض عضلات رحم انسانی است.
به همین دلیل، معمولا برای درمان دوره‌های دردناک قاعدگی توسط زنان استفاده میشود.
یک مطالعه ۳ روزه (DB-RCT) روی ۱۰۰ دانش‌آموز دختر، نشان داد که گیاه دارویی سنب الطیب در کاهش درد و گرفتگی ناشی از قاعدگی در مقایسه با دارونما موثر است.
۱۱. علائم یائسگی را بهبود می دهد
در یک مطالعه (RCT) روی ۱۰۰ زن یائسه که دچار مشکل کم‌خوابی و بی‌خوابی بودند، ۳۰٪ از شرکت‌کننده‌هایی که سنبل الطیب مصرف کردند پس از ۴ هفته بهبود را در شرایط خواب‌شان تجربه کردند.
مطالعه‌ی دیگری که ۳ ماه طول کشید و روی ۶۰ زن یائسه انجام شد، نشان داد که سنبل الطیب به طور قابل‌توجهی شدت و فراوانی گرگرفتگی را بهبود می‌بخشد.
۱۲. ریشه سنبل الطیب می‌تواند سلامت قلب را بهبود بخشد
در مطالعات مبتنی بر سلول، مشخص شد سنبل الطیب رگ‌های خونی را تقویت می‌کند و خاصیت ارتجاعی آنها را بهبود می‌دهد، و همین به نفع سلامت قلب است.
علاوه بر این سنبل الطیب ممکن است فشار خون (فشار خون بالا) را کاهش دهد. در مطالعات حیوانی ثابت شد که این گیاه دارویی رگ‌های خونی را عریض و ریلکس می‌کند.
۱۳. ریشه‌ی سنبل الطیب می‌تواند سلامتی فرد را طول درمان سرطان بهبود بدهد
یک مطالعه ۸ هفته‌ای روی ۲۲۷ بیمار که تحت درمان سرطان بودند، استفاده از سنبل الطیب را برای رفع مشکل بی‌خوابی پشتیبانی نکرد، اگر چه خستگی در آنها کاهش یافته بود.
به علاوه، در یک مطالعه، مشخص شد سنبل الطیب به علت اثرات آرام‌بخشی که دارد برای درمان بی‌خوابی و بهبود تندرستی کلی در افراد تحت درمان سرطان موثر است. برخلاف باور عموم، این گیاه دارویی با داروهای ضد سرطان تداخلی ایجاد نمی‌کند.
۱۴. سنبل الطیب ممکن است دفعات تشنج را درافراد مبتلا به صرع کاهش دهد.
سنبل الطیب دفعات تشنج را در موش (با فعال کردن گیرنده‌های آدنوزین) کاهش داد.
۱۵. سنبل الطیب می‌تواند OCD را بهبود بخشد
یک مطالعه‌ی ۸ هفته‌ای روی ۳۱ بزرگسال مبتلا به OCD مشخص شد که سنبل الطیب در مقایسه با دارونما علائم OCD را کاهش می‌دهد.
۱۶. سنبل الطیب می‌تواند از سرگیجه جلوگیری کند
گفته میشود که داروی مورد استفاده در بیماران مبتلا به HIV شناخته شده با نام استوکرین باعث سرگیجه میشود. در یک مطالعه‌ی آزمایشی ۴ هفته‌ای در ۵۱ بیمار HIV مثبت، فرکانس سرگیجه در گروه سنبل الطیب نسبت به گروه دارونما کمتر شد.
۱۷. سنبل الطیب می‌تواند مشکلات گوارشی را کاهش دهد
سنبل الطیب به عنوان یک داروی خانگی برای گرفتگی معده استفاده میشود. گرچه شواهد موجود، استفاده از سنبل الطیب را به عنوان کمکی برای بهبود فرایند گوارش پشتیبانی نمی‌کنند، اما این گیاه دارویی می‌تواند اسپاسم عضلانی را کاهش دهد.
مطالعه‌ای که با استفاده از خوکچه هندی انجام شد نشان داد که روغن معطر موجود در سنبل الطیب باعث کاهش انقباضات در روده‌ی کوچک میشود.
۱۸. سنبل الطیب می‌تواند حافظه و عملکرد شناختی را بهبود بخشد
افراد سالمند بیشتر از همه در معرض مشکل از دست دادن حافظه و سایر انواع اختلالات شناختی پس از جراحی هستند. مطالعه‌ای روی ۶۱ بیمار بین ۳۰ و ۷۰ ساله نشان داد که سنبل الطیب خطر ابتلا به مشکلات شناختی را در طول مدت یک ماه پس از انجام جراحی قلب در مقایسه با دارونما کاهش می‌دهد.
مطالعه روی موش‌های مسن‌تر نشان داد که والرنیک اسید با کاهش استرس اکسیداتیو در مرکز حافظه‌ی مغز (هیپوکامپوس) به میزان قابل‌توجهی حافظه را بهبود می‌بخشد.
۱۹. سنبل الطیب می‌تواند فیبرومیالژیا را بهبود بخشد
حمام کردن با استفاده از گیاه دارویی سنبل الطیب ۳ بار در هفته و به مدت ۳ هفته به طور قابل‌توجهی سلامت و اوضاع خواب را در ۳۰ فرد مبتلا به فیبرومیالژیا بهبود داد و در عین حال سبب کاهش درد در آنها شد.
۲۰. سنبل الطیب می‌تواند از بروز آسیب کلیوی جلوگیری کند
در یک مطالعه مشخص شد که سنبل الطیب در موش‌ها با سطح کلسترول بالا، از عفونت کلیه‌ی ناشی از مقدار زیادی چربی در رژیم غذایی جلوگیری می‌کند.
۲۱. سنبل الطیب ممکن است رویا دیدن را افزایش دهد
داروهایی که سیستم GABA را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مانند سنبل الطیب، با گزارش‌هایی از بیماران در رابطه با رویاهای زنده ارتباط دارند.
در یک مطالعه‌ی آزمایشی ۶ هفته‌ای از ۲۴ بیمار مبتلا به بی خوابی ناشی از استرس، ۱۶ درصد از افرادی که سنبل الطیب مصرف می کردند، رویاهای زنده‌ای را گزارش کردند.
با این حال، مطالعه‌ی خواب دیگری روی ۱۲۸ نفر، هیچ افزایشی را در یادآوری رویا با مصرف سنبل الطیب نشان نداد.
انواع سنبل‌الطیب
سنبل‌الطیب را میتوانید به اشکال مختلفی تهیه و مصرف کنید؛ از جمله به صورت کپسول، قرص، دمنوش رقیق، به صورت دمنوش کیسه‌ای (مانند چای کیسه‌ای) قطره‌ی گیاهی، و به شکل پودر.
پیش از مصرف، حتما به نوشته‌های روی بطری یا جعبه‌ی این محصولات دقت کنید تا از میزان مصرف مناسب و کافی برای بیماری مربوط به خودتان آگاه شوید.
مضرات احتمالی سنبل الطیب
سازمان غذا و داروی آمریکا سنبل‌الطیب را در فهرست محصولات خوراکی شناخته شده‌ی بی‌ضرر قرار داده است. مصرف سنبل‌الطیب احتمالا بی‌ضرر باشد، ولی نباید مصرف آن را بیش از هشت هفته‌ی پیاپی ادامه دهید. مصرف طولانی‌مدت سنبل‌الطیب ممکن است به ایجاد عوارض جانبی ذیل منجر شود.
الف. ناراحتی معده
ب. سرگیجه
پ. خارش پوست
ت. از بین رفتن کیفیت خواب
از مصرف سنبل‌الطیب بیش از هشت هفته‌ی پیاپی خودداری کنید. ایجاد وقفه در مصرف سنبل‌الطیب به کاهش احتمال ابتلا به عوارض جانبی فوق کمک می‌کند. درست مانند هر گیاه دارویی یا ماده‌ی خوراکی دیگر، برای رسیدن به بهترین نتایج، توصیه میشود چرخه‌ی استفاده از سنبل‌الطیب را نیز در زمان‌های مشخص متوقف کنید.
سنبل‌الطیب برای چه افرادی ضرر دارد
الف. زنان باردار یا شیرده
ب. کودکان زیر سه سال
پ. افرادی که الکل یا داروهای آرام‌بخش مصرف میکنند
ت. افرادی که مکمل‌های جینکو مصرف میکنند
ث. سنبل‌الطیب ممکن است تمرکز را با دشواری مواجه کند، از این رو هنگام رانندگی، کار با دستگاه‌های مختلف، یا انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری و بیداری داشته باشد، از مصرف آن خودداری کنید.
پیش از مصرف ریشه‌ی سنبل الطیب یا هر گونه داروی گیاهی آرام‌بخش دیگر با پزشک یا متخصص داروهای گیاهی مشورت کنید، زیرا این قبیل داروها ممکن است بیماری‌هایی را که از قبل به آنها مبتلا هستید، وخیم‌تر کنند. اثرات این داروها بر افراد مختلف ممکن است متفاوت باشند.
سخن پایانی
اگر تاکنون راه‌های مختلفی را برای درمان امراض مذکور در این مقاله امتحان کرده‌اید، چرا این بار یک داروی طبیعی را امتحان نکنید؟ هزاران سال است از سنبل‌الطیب به عنوان داروی گیاهی استفاده میشود، و مصرف آن عوارض جانبی اندکی به همراه دارد (احتمالا هیچ عارضه‌ی جانبی نیز به همراه نداشته باشد). چرا وقتی ریشه‌ی سنبل‌الطیب می‌تواند به صورت طبیعی در بدن‌تان عمل کند و مشکلات‌تان را به جای پنهان کردن، درمان کند، باز هم از داروهای خواب‌آور یا ضد اضطرابی استفاده می‌کنید که ترک مصرف آنها می‌تواند عوارض ناراحت کننده‌ای به همراه داشته باشد؟
